Τι είναι η ανοικτή αποκατάσταση του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής;

Πρόκειται για την επέμβαση που πραγματοποιούν οι αγγειοχειρουργοί για να αντιμετωπίσουν ένα αορτικό κοιλιακό ανεύρυσμα, δηλαδή μια εντοπισμένη διάταση του τμήματος της αορτής στην κοιλιά. Κατά την επέμβαση αυτή, το διογκωμένο τμήμα της κοιλιακής αορτής αντικαθίσταται από ένα μόσχευμα από συνθετικό υλικό.

Πότε πρέπει να πραγματοποιείται η επέμβαση;

Η επέμβαση πραγματοποιείται, όταν το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής παρουσιάσει συμπτώματα ή ακόμη και αν δεν παρουσιάζει συμπτώματα, αλλά είναι μεγάλο σε μέγεθος. Το μέγεθος πάνω από το οποίο σκεφτόμαστε να αντιμετωπίσουμε χειρουργικά το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής είναι πάνω από 5.5 εκατοστά στους άνδρες και πάνω από 5 εκατοστά στις γυναίκες. Ο σκοπός της επέμβασης είναι η αντιμετώπιση της ρήξης της κοιλιακής αορτής, όταν το ανεύρυσμα προκαλεί συμπτώματα και η πρόληψη της ρήξης για τα ανευρύσματα που δεν έχουν προκαλέσει συμπτώματα.

Η επιλογή μεταξύ της ανοικτής και της ενδαγγειακής αποκατάστασης του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής προκύπτει λαμβάνοντας υπόψιν:

  • Την ανατομία του ανευρύσματος, δηλαδή το σχήμα και την εντόπιση του ανευρύσματος
  • Την ηλικία και την γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς, δηλαδή το κατά πόσο ο ασθενής έχει αποδεκτό χειρουργικό κίνδυνο για να υποβληθεί σε ανοικτή αποκατάσταση του ανευρύσματος
  • Την διάθεση του ασθενούς να υποβάλλεται σε τακτικό μετεγχειρητικό έλεγχο, που είναι απαραίτητος μετά από την ενδαγγειακή αποκατάσταση του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής, καθώς η ανοικτή αποκατάσταση είναι μια πιο ανθεκτική στο χρόνο επέμβαση και χρειάζεται λιγότερη μετεγχειρητική παρακολούθηση.

Συζητήστε με τον αγγειοχειρουργό σας τις διαθέσιμες επιλογές, με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε μεθόδου και μη διστάσετε να εκφράσετε τις επιθυμίες και τις απορίες σας, ώστε να λάβετε με το γιατρό σας την κατάλληλη για εσάς απόφαση.

Ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνω πριν από την επέμβαση;

Για τον κατάλληλο προεγχειρητικό σχεδιασμό πρέπει να υποβληθείτε σε αξονική αγγειογραφία της κοιλιακής αορτής και των λαγονίων αρτηριών, καθώς στην εξέταση αυτή περιλαμβάνονται όλες οι απαραίτητες πληροφορίες για την ανατομία του ανευρύσματος, τη θέση του, καθώς και τη σχέση του με τα γειτονικά όργανα και θα βοηθήσει τον γιατρό σας να καταστρώσει το πλάνο της επέμβασης. Στην εκλεκτική αντιμετώπιση του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής θα χρειαστεί να κάνετε ακόμη εργαστηριακές, απεικονιστικές και κλινικές εξετάσεις για να καθοριστεί το επίπεδο της καρδιακής, της αναπνευστικής και της νεφρικής σας λειτουργίας.

Πώς θα προετοιμαστώ για την επέμβαση;

Μετά από την ολοκλήρωση του προεγχειρητικού ελέγχου, ανάλογα και με τα ευρήματα αυτού, θα σας χορηγηθεί ενδεχομένως αγωγή, ώστε να βελτιωθεί κατά το δυνατό η γενικότερη κατάστασή σας, από καρδιολογικής, νεφρολογικής και αναπνευστικής απόψεως. Αυτό περιλαμβάνει αρκετές φορές φάρμακα για την ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης, φάρμακα για τη βελτίωση της αναπνευστικής λειτουργίας και ενδεχομένως αλλαγή της διατροφής και ήπια σωματική άσκηση με σκοπό την απώλεια βάρους. Αν συνεχίζετε να καπνίζετε, θα πρέπει να διακόψετε και θα χρειαστείτε να μιλήσετε με το γιατρό σας για τις ανάγκες σε αίμα, καθώς και τα φάρμακα που θα χρειαστεί να διακόψετε πριν από την επέμβαση. Τη μέρα πριν από την επέμβαση, η περιοχή από τις θηλές των μαστών ως τα γόνατα θα ξυριστεί και θα καθαριστεί και θα χρειαστεί να πάρετε κάποια φάρμακα, ώστε να καθαρίσει το έντερό σας από το περιεχόμενό του.

Τι γίνεται κατά τη διάρκεια της επέμβασης;

Θα χρειαστεί να τοποθετηθούν μια σειρά από καθετήρες σε φλέβες των χεριών και του τραχήλου σας, ρινογαστρικός καθετήρας καθώς και ουροκαθετήρας. Οι καθετήρες αυτοί, εκτός από την παροχή υγρών και φαρμάκων, έχουν και ως σκοπό την διεγχειρητική και τη μετεγχειρητική σας παρακολούθηση. Θα σας χορηγηθεί γενική αναισθησία και ενδεχομένως θα τοποθετηθεί ένας λεπτός καθετήρας στη μέση σας με σκοπό την μετεγχειρητική παροχή αναλγητικών φαρμάκων.

Ο αγγειοχειρουργός σας θα κάνει μια μεγάλη τομή στην κοιλιά σας για να αποκαλύψει την κοιλιακή σας αορτή. Με ειδικές λαβίδες θα αποκλείσει την αορτή σας από την αρτηριακή κυκλοφορία, ώστε να σταματήσει τη ροή του αίματος μέσα στο ανεύρυσμα κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Στη συνέχεια, ο σάκος του ανευρύσματος θα ανοιχθεί και στη θέση του «ξεχειλωμένου» τμήματος της αορτής θα τοποθετήσει ένα σωληνωτό συνθετικό μόσχευμα. Το μόσχευμα αυτό, ανάλογα και με τη ανατομία του ανευρύσματος, μπορεί να είναι ευθύ ή διχαλωτό και συρράπτεται στα φυσιολογικά τμήματα της κοιλιακής αορτής και των λαγονίων αρτηριών.

Μόλις ολοκληρωθεί η συρραφή του μοσχεύματος, οι λαβίδες αποκλεισμού αφαιρούνται και αποκαθίσταται η ροή του αίματος προς τα κάτω άκρα. Ο σάκος του ανευρύσματος ξανακλείνεται, αυτή τη φορά χωρίς να δέχεται τις πιέσεις από τη ροή του αίματος, οι οποίες απορροφώνται από το συνθετικό μόσχευμα που έχει ήδη τοποθετηθεί εσωτερικά και το κοιλιακό τραύμα συρράπτεται κατά στρώματα. Συνήθως για την επέμβαση απαιτούνται περίπου 3 ώρες.

Μετά από την επέμβαση

Θα χρειαστεί να μείνετε στο νοσοκομείο για 7 με 10 ημέρες για παρακολούθηση και τις πρώτες από αυτές συνήθως χρειάζεται να νοσηλευτείτε σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Η αρχική περίοδος μετεγχειρητικά είναι η πιο δύσκολη, καθώς θα χρειάζεστε φάρμακα για την αντιμετώπιση του πόνου, υγρά και φάρμακα, μέχρι να λειτουργήσει το έντερό σας. Μετά από μερικές ημέρες, μόλις λειτουργήσει το έντερό σας, θα αφαιρεθεί ο ρινογαστρικός σωλήνας και ο ουροκαθετήρας και θα μπορείτε να ξεκινήσετε να σιτίζεστε υγρά στην αρχή και στην συνέχεια στερεές τροφές.

Μόλις ο γιατρός σας είναι ικανοποιημένος με τη πορεία σας, θα σας επιτρέψει να σηκωθείτε από το κρεβάτι και να καθίσετε στην καρέκλα ή να κάνετε λίγα βήματα. Στην αρχή θα αισθάνεστε ιδιαίτερα καταβεβλημένος και με ελάχιστες δυνάμεις. Αυτό είναι αναμενόμενο και θα βελτιωθεί με τον καιρό, καθώς οι δυνάμεις σας θα επανέρχονται. Η χορήγηση υγρών και φαρμάκων διακόπτεται μετά από μερικές ημέρες και ο γιατρός σας θα σας ενθαρρύνει να σηκώνεστε όλο και περισσότερο και να τρώτε τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες. Η ανάγκες σε παυσίπονα θα γίνονται κάθε ημέρα όλο και μικρότερες και μόλις ο ιατρός σας είναι ικανοποιημένος με την πορεία σας, θα μπορέσετε να πάτε στο σπίτι σας.

Θα χρειαστεί να συνεχίσετε τα φάρμακα για τη ρύθμιση της πίεσης και θα χρειαστεί να λαμβάνετε αντιαιμοπεταλιακή αγωγή (Plavix ή Salospir). Συνήθως χρειάζονται αρκετές εβδομάδες μετά από την επέμβαση, μέχρι να επιστρέψετε στη συνηθισμένη φυσική σας δραστηριότητα. Στο μεταξύ, θα πρέπει να αποφεύγετε την άρση βαρών, να κάνετε μικρές βόλτες και να αναπαύεστε μέχρι να νοιώσετε τις δυνάμεις σας να επανέρχονται. Δραστηριότητες όπως επιστροφή στην εργασία ή η οδήγηση μπορεί να χρειαστούν αρκετές εβδομάδες μέχρι να είστε σε θέση να τις εκτελέσετε.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από την επέμβαση;

Η ανοικτή αποκατάσταση του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής είναι μια μεγάλη επέμβαση, με αρκετούς κινδύνους. Στις σύγχρονες σειρές ο κίνδυνος θανάτου είναι 2-5% και ο κίνδυνος περιεγχειρητικών επιπλοκών είναι περίπου 10%. Οι κυριότερες επιπλοκές είναι οι αναπνευστικές, οι καρδιακές και οι νεφρολογικές. Σπανιότερα συμβαίνουν μολύνσεις, αιμορραγία, εγκεφαλικά επεισόδια, προβλήματα στην κυκλοφορία των ποδιών ή του εντέρου και προβλήματα σεξουαλικής ανικανότητας ή παλίνδρομης εκσπερμάτισης.

Αν και καταβάλλεται κάθε προσπάθεια από την ιατρική ομάδα για τη μείωση των επιπλοκών και η πλειονότητα των ασθενών ανταπεξέρχεται από την επέμβαση χωρίς προβλήματα, δυστυχώς κάποιοι ασθενείς μπορεί να έχουν κάποια σοβαρή επιπλοκή. Αυτό είναι ένα γεγονός το οποίο θα πρέπει να το γνωρίζει ο κάθε ασθενής πριν υποβληθεί στην συγκεκριμένη επέμβαση και να κατανοήσει ότι ο λόγος που χρειάζεται να πραγματοποιηθεί είναι επειδή ο αγγειοχειρουργός του θεωρεί ότι ο κίνδυνος για ρήξη του ανευρύσματος, αν μείνει χωρίς θεραπεία, είναι μεγαλύτερος από τον κίνδυνο της επέμβασης.

Πόσο αποτελεσματική είναι η επέμβαση;

Η επέμβαση, αν και σαφώς πιο βαριά σε σχέση με την ενδαγγειακή αντιμετώπιση του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής, πλεονεκτεί κατά το γεγονός ότι έχει μεγαλύτερη αντοχή στο χρόνο. Αν και μπορούν να συμβούν μακροπρόθεσμες επιπλοκές και να χρειαστούν επανεπεμβάσεις, το ποσοστό αυτών είναι αρκετά χαμηλό. Έτσι, η ανάγκη για μακροχρόνια παρακολούθηση δεν είναι τόσο συχνή όσο στην ενδαγγειακή αντιμετώπιση του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής. Γενικά, θα λέγαμε, ότι με αντίτιμο την μεγαλύτερη περιεγχειρητική επιβάρυνση και την μεγαλύτερη διάρκεια της ανάρρωσης, η ανοικτή αποκατάσταση προσφέρει μεγαλύτερη μακροχρόνια προστασία από τη ρήξη του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής.